Hoelang leeft sperma: levenscyclus, levensduur en nog veel meer

Kan sperma echt tot vijf dagen overleven in het lichaam van een vrouw? Hoelang leeft sperma buiten het lichaam? Kom alles te weten over sperma en de levenscyclus ervan, hoe het wordt gemaakt, hoelang het kan overleven, hoe je sperma gezond houdt, en nog veel meer!

Levenscyclus van sperma

Elke dag worden in de testikels miljoenen zaadcellen aangemaakt. In de testikels bevindt zich een stelsel van buisjes, de zaadbuisjes genoemd, waarin zich de kiemcellen bevinden die door hormonen, zoals het mannelijk geslachtshormoon testosteron, worden omgezet in sperma. Deze cellen delen zich en veranderen totdat zij de vorm van een 'kikkervisje' aannemen - met kop en staart - die wij gewoonlijk associëren met sperma (of spermatozoa, de wetenschappelijke naam voor zaadcellen).

Zodra de zaadcellen staarten hebben, gaan ze naar de bijbal, een buisje achter de testikels, waar ze zich verder ontwikkelen en nog vijf weken langs de bijbal verder ontwikkelen. Zodra het sperma volledig is ontwikkeld, gaat het naar de vasa deferentia (de zaadleider). 

Wanneer een man seksueel opgewonden raakt, vermengen ca. 200 tot 400 miljoen zaadcellen zich met een witkleurige vloeistof die door de prostaatklier en de zaadblaasjes wordt geproduceerd, het zogenaamde zaadvocht. Wanneer sperma zich mengt met zaadvocht, wordt dit mengsel zaad genoemd. Tijdens het vrijen wordt zaad via de plasbuis geëjaculeerd.

Als een man niet ejaculeert, breekt het lichaam de zaadcellen uiteindelijk af en neemt het lichaam ze opnieuw op.

Hoelang duurt het voordat er nieuw sperma is gevormd?

Een kiemcel heeft ongeveer 2,5 maand nodig om uit te groeien tot een zaadcel die een eicel kan bevruchten. Dat lijkt lang, maar de meeste mannen produceren miljoenen zaadcellen per dag. Omdat het mannelijk lichaam voortdurend zaadcellen produceert, zitten er bij een gezonde man altijd zaadcellen in zijn zaad en komt hij nooit zonder te zitten, ook al ejaculeert hij meerdere keren per dag. Dit betekent dat een man een vrouw op elk moment zwanger kan maken (op voorwaarde dat zij zich in de vruchtbare fase van haar menstruatiecyclus bevindt). 

Naarmate een man ouder wordt, nemen het aantal zaadcellen en de kwaliteit van zijn sperma af en kunnen er meer mutaties in zijn sperma voorkomen. Gezondheids- en levensstijlaspecten kunnen ook het aantal zaadcellen verminderen of de kwaliteit van het sperma aantasten. Bij een lager aantal zaadcellen, een lagere beweeglijkheid van de zaadcellen (het percentage bewegende zaadcellen) of een lagere kwaliteit van de zaadcellen, kan de kans op bevruchting kleiner zijn.

Hoelang leeft sperma?

Hoelang sperma leeft, hangt af van de omstandigheden waarin het verkeert. Sperma kan na enkele minuten sterven of maandenlang leven. Hieronder komen de verschillende scenario's voor de levensverwachting van sperma aan bod. 

Hoelang leeft sperma buiten het lichaam?

Buiten het lichaam van een man kan sperma na een paar minuten sterven. Sperma heeft vocht en warmte nodig om te overleven, dus als het zaad eenmaal aan de lucht wordt blootgesteld en begint uit te drogen, sterven de zaadcellen snel. 

Hoelang leeft sperma in het lichaam van een vrouw?

Sperma kan tot vijf dagen overleven in spermavriendelijk baarmoederhalsslijm.

Baarmoederhalsslijm rond de ovulatie helpt het sperma te beschermen en houdt het in leven, en maakt het voor het sperma gemakkelijker om de eicel te bereiken, in voorkomend geval. 

Om zwanger te worden, moet er gevreeën worden wanneer de vrouw vruchtbaar is, d.w.z. de dagen vóór de ovulatie en de dag van de ovulatie. 

Aangezien sperma maximaal vijf dagen kan overleven, wordt de periode van vijf dagen vóór de ovulatie en de dag van de ovulatie de vruchtbare periode van een vrouw genoemd.

Kan sperma overleven in water? 

Sperma heeft vocht en warmte nodig om te overleven, maar zelfs als de temperatuur van het water de lichaamstemperatuur zou benaderen, verspreidt sperma zich in water en wordt het gescheiden van de beschermende vloeistoffen in het zaad. 

Daarom is het hoogst onwaarschijnlijk dat een vrouw zwanger kan worden van sperma in water. Ook zeep of chemicaliën (zoals chloor) in het water doden het sperma. 

Hoelang blijft ingevroren sperma leven?

Als het in je land is toegestaan om sperma in te vriezen, moet je het volgende weten: Sperma kan tientallen jaren overleven wanneer het wordt ingevroren met behulp van vloeibare stikstof (bij een temperatuur van -196 °C). Sperma kan trouwens eeuwig overleven in een spermabank. Gewoonlijk hanteren de meeste spermabanken in het Verenigd Koninkrijk een standaard bewaartermijn van 10 jaar. Krachtens de Britse wetgeving mag sperma onder speciale omstandigheden tot 55 jaar lang worden bewaard. Deze termijnen zijn echter eerder te wijten aan juridische motieven dan aan een eventuele vervaldatum voor ingevroren sperma.  

Hoe kun je sperma gezonder maken?

Je moet met twee zijn om een baby te maken en daarom is gezond sperma belangrijk. De juiste timing om te vrijen, is een zeer belangrijk aspect om zwanger te worden, maar je kunt ook proberen de gezondheid van het sperma te verbeteren door je levensstijl aan te passen: 

• Houd het sperma koel. Om sperma in optimale omstandigheden te bewaren, moeten de testikels iets koeler dan de lichaamstemperatuur worden gehouden. Draag los ondergoed, zoals boxershorts en neem regelmatig pauzes buiten als je in een warme omgeving werkt. 
• Stop met roken. Roken kan de vruchtbaarheid verminderen. Stoppen met roken is dus een goed idee om de vruchtbaarheid van mannen te verhogen. 
• Beperk alcoholgebruik. Net als roken beïnvloedt overmatig alcoholgebruik de kwaliteit van het sperma.  
• Gebruik geen recreatieve drugs. Drugs zoals cannabis, anabole steroïden en cocaïne kunnen de kwaliteit van het sperma aantasten en de man minder vruchtbaar maken. 
• Praat met je arts over eventuele geneesmiddelen die je gebruikt. Bepaalde voorgeschreven of zelfs vrij verkrijgbare geneesmiddelen kunnen de vruchtbaarheid van de man beïnvloeden. Als jijzelf of je partner geneesmiddelen gebruikt, bespreek dan met je arts of deze invloed hebben op de vruchtbaarheid. 
• Maak gezonde keuzes. Als je een evenwichtig, gezond voedingspatroon volgt en een gezond gewicht handhaaft, houd je je sperma in topvorm. 
• Probeer stress te vermijden. Hevige stress kan de spermaproductie hinderen. Probeer in de mate van het mogelijke te ontspannen en stress te verminderen.

Aangezien het ongeveer 2,5 maand duurt om nieuw sperma aan te maken, zal het enige tijd duren voordat veranderingen in je levensstijl effect hebben op de gezondheid van het sperma in je zaad. Verwacht dus niet dat de gezondheid van je sperma van de ene dag op de andere verbetert. 

Veelgestelde vragen over de levenscyclus van sperma

Hoelang kan sperma in je lichaam overleven om zwanger te worden?

Sperma kan tot vijf dagen overleven in het lichaam van een vrouw. Daarom heeft een vrouw, zelfs als er vijf dagen voor de ovulatie gevreeën wordt, een kans om zwanger te worden. Sperma kan immers zo lang overleven en de eicel bevruchten.

Sterft sperma als het in contact komt met de lucht?

Ja, als sperma buiten het lichaam wordt geëjaculeerd, sterft het binnen enkele minuten.

Blijft sperma echt 5 dagen leven?

Ja, in de juiste omstandigheden helpt het spermavriendelijke baarmoederhalsslijm rond de ovulatie sperma 5 dagen in leven te houden.

Welke voedingsmiddelen helpen het aantal zaadcellen te verhogen?

Er is niet één specifiek voedingsmiddel dat kan helpen het aantal zaadcellen te verhogen, maar het volgen van een gezond dieet kan de algehele gezondheid van het sperma bevorderen.

Waar het op neer komt

Hoewel het maanden kan duren om nieuw sperma aan te maken, produceert het mannelijk lichaam voortdurend sperma, zodat er een voorraad voorhanden is en bevruchting mogelijk is op elk moment binnen de vruchtbare periode van de vrouw. 

Als de gezondheid van het sperma een bekommernis is, opteer dan voor een gezonde levensstijl en houd de testikels koel om het aantal, de beweeglijkheid en de kwaliteit van de zaadcellen te verbeteren.