hCG-concentratie: alles wat je moet weten

Je hebt misschien gehoord van het zogenaamde zwangerschapshormoon, maar wat is dat precies? Alle zwangerschapstesten detecteren de aanwezigheid van het hormoon hCG (humaan choriongonadotrofine) in bloed of urine.  Lees verder als je wilt weten waarom je lichaam hCG aanmaakt, hoe de concentratie stijgt, wat de hCG-concentratie je arts kan vertellen en of het ochtendmisselijkheid veroorzaakt.

Wat is hCG?

Humaan choriongonadotrofine (hCG) is een hormoon dat eerst door het embryo en vervolgens door de placenta wordt aangemaakt. Dit hormoon stimuleert de productie van verhoogd oestrogeen en progesteron tijdens de zwangerschap en is het hormoon dat door alle zwangerschapstesten wordt gedetecteerd, of het nu thuis in je urine is of in een bloedtest bij de dokter. Het wordt meestal gemeten in milli-international units per milliliter (mIU/ml).

 

Wat is de rol van hCG?

Het hCG-hormoon speelt een cruciale rol in de vroege zwangerschap omdat het bijdraagt aan de productie van progesteron door het corpus luteum¹, het stukje dat overblijft wanneer de eicel uit de eierstok vrijkomt. Daarnaast helpt hCG het baarmoederslijmvlies in stand te houden, samen met hormonen als progesteron en oestrogeen. Het stimuleert ook de schildklier² en ondersteunt de innesteling van de blastocyste (die zich later zal ontwikkelen tot de baby). Aangezien dit hormoon wordt aangemaakt door de bevruchte eicel en later door de placenta, is het een nuttig hormoon om zwangerschap op te sporen.

 

Hoe verandert de hCG-concentratie tijdens de vroege zwangerschap?

De hCG-concentratie stijgt snel in de eerste dagen van de zwangerschap en kan ongeveer acht dagen na de geschatte bevruchtingsdag in het bloed worden gedetecteerd met behulp van de meest gevoelige laboratoriummethoden. Zwangerschapstesten voor thuisgebruik kunnen het een paar dagen later in de urine detecteren, afhankelijk van hun gevoeligheid. De hCG-concentratie stijgt snel en exponentieel: ze verdubbelt meestal elke 2 dagen^3,4 in de eerste weken voordat ze een stabiel niveau (plateau) bereikt rond week 10. Daarna neemt ze langzaam af.  

HCG-concentratie tijdens de zwangerschap: betekent een hoge hCG-concentratie dat ik zwanger ben?

In verreweg de meeste gevallen wel. Gemiddeld bedraagt de hCG-concentratie bij vier weken zwangerschap ongeveer 140 mIU/ml⁵, dus een hoge hCG-concentratie kan over het algemeen worden beschouwd als een teken dat je zwanger bent. Er zijn echter enkele zeer zeldzame medische aandoeningen die ook een hoge hCG-concentratie kunnen veroorzaken. Ga naar de dokter als je zwangerschapstest een positieve uitslag geeft en je sinds je laatste menstruatieperiode geen onbeschermde seks hebt gehad.

Bij welke hCG-concentratie is er sprake van zwangerschap?

Ongeveer 7-9 dagen na de ovulatie komen er kleine hoeveelheden hCG in de urine terecht. Eén onderzoek toonde een mediane concentratie van 4 mIU/ml op dag 9 en 12 mIU/ml op dag 10 aan. Dit toont de snelle stijging van de hCG-concentratie die in het begin van de zwangerschap optreedt⁵.

Dus, wat betekent dit? Tenzij je een bepaalde (zeer zeldzame) medische aandoening hebt of vóór de test medicatie hebt genomen die hCG bevat, ben je zwanger als je zwangerschapstest de aanwezigheid van hCG detecteert. Maar zelfs als je uitslag negatief is, kun je toch zwanger zijn als je heel vroeg in de zwangerschap hebt getest. De hCG-concentratie is dan namelijk nog laag. Een week nadat je zwanger bent geworden (ongeveer één week na de ovulatie), is de hCG-concentratie in je urine bijvoorbeeld nog vrijwel nul.

Welke hCG-concentratie kunnen zwangerschapstesten detecteren?

De meeste zwangerschapstesten voor thuisgebruik geven aan dat ze hCG-concentraties vanaf 25 mIU/ml kunnen detecteren. Sommige testen, zoals Clearblue Digitaal Ultravroeg, zijn echter zo gevoelig dat ze hCG-concentraties van slechts 10 mIU/ml kunnen detecteren.

 

 

Hoe maken zwangerschapstesten gebruik van hCG om zwangerschap te detecteren?

Zwangerschapstesten voor thuisgebruik maken gebruik van antilichamen om hCG in je urine te detecteren. Het embryo begint ongeveer zes tot zeven dagen na de bevruchting met het produceren van hCG en verhoogt de snelheid snel, vooral als het eenmaal in de baarmoeder is ingenesteld. De meeste zwangerschapstesten voor thuisgebruik kunnen op zijn minst hCG-concentraties detecteren vanaf de dag dat je menstruatie moet komen, maar sommige testen zijn gevoeliger. Ga dus op zoek naar een gevoeligere test die je kunt gebruiken in de dagen vóór je gemiste menstruatie als je liever niet wacht. Een positieve uitslag betekent dat er hCG in je urine zit. Echte onterechte positieve uitslagen zijn ongelooflijk zeldzaam, dus elke positieve uitslag, zelfs een vaag lijntje, betekent vrijwel zeker dat een zwangerschap is gedetecteerd.

 

 

De meeste zwangerschapstesten voor thuisgebruik zeggen meer dan 99% nauwkeurig te zijn in het detecteren van een zwangerschap vanaf de dag dat je je menstruatie verwacht. Op onze pagina over Clearblue zwangerschapstesten kun je meer lezen over zwangerschapstesten, hoe je ze gebruikt, hoe je ze afleest en welke soorten verkrijgbaar zijn.

Zwangerschap is niet alleen te detecteren met zwangerschapstesten die via de urine werken (zoals de meeste zwangerschapstesten voor thuisgebruik), maar ook met een bloedtest. Deze detecteren het hCG in het bloed, maar er zijn twee soorten⁸:

• kwalitatief bloedonderzoek. Dit onderzoek meet of er hCG-hormoon in het bloed aanwezig is, met een positieve of negatieve uitslag, maar meet niet hoeveel hCG er aanwezig is.
• kwantitatief bloedonderzoek. Dit type test meet het hCG-gehalte in het bloed. Meestal wordt deze test alleen gedaan als een arts meer wil weten over de zwangerschap, bijvoorbeeld als een buitenbaarmoederlijke zwangerschap wordt vermoed.

 

Hoe beïnvloeden tweelingen en meerlingen de hCG-concentratie?

Vrouwen die zwanger zijn van een tweeling of meerling hebben een hoge hCG-concentratie. Deze verhoogde hCG-concentratie zou ook de reden kunnen zijn waarom sommige vrouwen die zwanger zijn van een tweeling ernstigere ochtendmisselijkheid hebben dan vrouwen die slechts één baby verwachten. Als uit een bloedonderzoek blijkt dat je hCG-concentratie hoger is dan gemiddeld, bestaat de kans dat je meer dan één baby verwacht^4,6.

 

Kan de hCG-concentratie worden gebruikt om een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap diagnosticeren?

Je hCG-concentratie kan je arts vertellen of er een risico is op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of dat er een miskraam is opgetreden. Afnemende of lage toename van hCG gedurende 48 uur kan een teken zijn van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een miskraam. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan de hCG-concentratie op hetzelfde niveau blijven of heel langzaam stijgen, maar dat kan alleen worden vastgesteld door met een bloedonderzoek vast te stellen hoeveel hCG je in je bloed hebt. Meestal wordt dit gedaan in een dokterspraktijk of ziekenhuis. Als de hCG-concentratie blijft dalen, duidt dit erop dat er een miskraam heeft plaatsgevonden of dat de zwangerschap zich mogelijk niet meer ontwikkelt. Raadpleeg je zorgverlener als je je zorgen maakt⁷.

Veelgestelde vragen over hCG

Wat doet hCG met je lichaam?

Het hormoon hCG zorgt ervoor dat het corpus luteum, dat zich na de ovulatie in de eierstok vormt, tijdens het eerste trimester progesteron blijft produceren totdat de placenta zich heeft ontwikkeld.

Zodra de placenta is gevormd en progesteron produceert, daalt de hCG-concentratie omdat het niet langer nodig is⁹. Het zal echter niet zo ver dalen dat een zwangerschapstest in dit stadium een negatieve uitslag geeft.

Wanneer begint het lichaam hCG te produceren?

Nadat een bevruchte eicel zich heeft ingenesteld in het baarmoederslijmvlies, begint de placenta zich te ontwikkelen en produceert deze steeds meer hCG.

Daarom wordt hCG als een marker voor innesteling beschouwd¹⁰.

Is er een verband tussen hCG-concentratie en ochtendmisselijkheid?

Mogelijk is je verteld dat ochtendmisselijkheid een gezonde baby betekent. Dat is misschien een schrale troost als je je de hele tijd zo ziek voelt, maar er zit mogelijk een kern van waarheid in.

Er zijn studies die een verband aantonen tussen ochtendmisselijkheid, een gezonde zwangerschap en een stijgende hCG-concentratie, maar een eindconclusie is er nog niet.

Wat betekent het als ik een lage hCG-concentratie heb?

Een lage hCG-concentratie kan verschillende dingen betekenen, afhankelijk van hoelang je zwanger bent. Als je heel vroeg in je zwangerschap bent, is de hCG-concentratie normaal gesproken nog heel laag, maar bij een normale, gezonde zwangerschap zal deze snel stijgen.

Als de hCG-concentratie echter begint te dalen, bestaat het risico dat je een miskraam krijgt/hebt gehad¹¹.

Als je hCG-concentratie constant laag is, zonder stijging of daling, of als je pijn of bloedingen hebt, ga dan onmiddellijk naar je arts om het risico van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap uit te sluiten (dit betekent dat de bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder heeft genesteld)¹¹.

Is een hoge hCG-concentratie een slecht teken?

Als je een hogere hCG-concentratie hebt dan verwacht voor je zwangerschapsfase, heb je mogelijk niet goed gerekend toen je zwanger werd en ben je verder in de zwangerschap dan je dacht.

Een andere mogelijkheid is dat je een tweeling of meerling verwacht, aangezien de hCG-concentratie in dat geval meestal hoger is.

Molaire zwangerschap (groei van afwijkende, goedaardige cellen in de baarmoeder) kan ook een verhoogde hCG-concentratie veroorzaken¹².

Moet ik mijn hCG-concentratie regelmatig laten controleren?

Tenzij er tekenen zijn dat je zwangerschap niet goed verloopt, is het onwaarschijnlijk dat je arts je hCG-concentratie zal controleren.

Als je bloedingen of een geschiedenis van miskramen hebt, is het wel mogelijk dat je hCG-concentratie regelmatig wordt gecontroleerd¹³.

Welke hCG-concentratie is te verwachten na een zwangerschapsverlies?

Na een miskraam daalt de hCG-concentratie normaal gesproken binnen 6 weken (afhankelijk van wanneer de miskraam plaatsvond) tot bijna nul¹⁴.

Wat kan invloed hebben op mijn hCG-concentratie?

Als je zwangerschapstest een positieve uitslag geeft, kun je jezelf als zwanger beschouwen. Onterechte positieve uitslagen zijn zeer zeldzaam, maar het is mogelijk dat de test hCG¹³ detecteert bij een vroeg zwangerschapsverlies of enkele zeer zeldzame kankersoorten.

Ook als je vruchtbaarheidsmedicatie gebruikt die hCG bevat (deze wordt meestal gegeven via een injectie), kan dit je testresultaten beïnvloeden.

Andere medicijnen, zoals hormonale voorbehoedsmiddelen of antibiotica, hebben echter geen invloed op je hCG-concentratie¹³.

HCG is een van de belangrijkste hormonen tijdens de vroege zwangerschap. Het is de reden dat de test positief wordt. Het blijft toenemen tijdens het eerste trimester terwijl je baby blijft groeien en je voelt je misschien een beetje misselijk. Omdat hCG normaal gesproken alleen tijdens de zwangerschap wordt geproduceerd, kun je er bij een positieve Clearblue-zwangerschapstest meer dan 99% zeker van zijn dat je zwanger bent.