Alles wat je wilde weten over de morning-afterpil

Ongelukjes gebeuren af en toe en in zulke gevallen kan de morning-afterpil nuttig zijn. Misschien is het condoom kapotgegaan, ben je vergeten je anticonceptiepil in te nemen of heb je op het moment suprême helemaal niet aan bescherming gedacht. Wat de reden ook is, de morning-afterpil kan wat extra bescherming bieden tegen zwangerschap. Maar wat is de morning-afterpil, hoe werkt die, wanneer kun je die innemen en waar kun je die krijgen? Mogelijk heb je veel vragen over de morning-afterpil of andere vormen van noodanticonceptie. Daarom zijn we hier om de meest gestelde vragen te beantwoorden.

1. Wat is de morning-afterpil?

De morning-afterpil is een vorm van noodanticonceptie die oraal wordt ingenomen na onbeschermde seks of wanneer er iets is misgegaan met de anticonceptie. Er zijn twee soorten pillen. De eerste soort bevat levonorgestrel, een synthetische versie van het hormoon progesteron. De tweede soort is ulipristalacetaat. Je kunt beide soorten zonder voorschrift bij je plaatselijke apotheek krijgen. Je kunt ook morning-afterpillen krijgen van sommige klinieken voor seksuele gezondheid of gezinsplanning.

2. Hoe werkt de morning-afterpil?

Levonorgestrel stelt de afgifte van een eicel uit, zodat het sperma deze niet kan bevruchten omdat sperma slechts tot 5 dagen in het vrouwelijk lichaam kan overleven. Ulipristalacetaat voorkomt dat progesteron normaal functioneert en voorkomt of vertraagt ook de afgifte van een eicel.  

Geen van beide is echter een gegarandeerde methode om zwangerschap te voorkomen: als je al hebt geovuleerd voordat je de morning-afterpil inneemt, zal deze methode niet werken. De morning-afterpil beëindigt ook geen zwangerschap als de eicel al is bevrucht. De morning-afterpil is geen abortuspil en zal een bestaande zwangerschap niet schaden.  

3. Wanneer kun je de morning-afterpil nemen?

De morning-afterpil voorkomt dat een eierstok een eicel vrijgeeft en daarom is het het beste om deze pil zo snel mogelijk in te nemen. Het wordt aanbevolen om levonorgestrel binnen 72 uur na onbeschermde seks in te nemen. Ulipristalacetaat kan tot 120 uur na onbeschermde seks worden ingenomen, maar de effectiviteit neemt af naarmate je langer wacht – lees hieronder meer.  

4. Hoe effectief is de morning-afterpil?

Uit onderzoeken is gebleken dat ongeveer 1,2% van de vrouwen die na onbeschermde seks op ulipristalacetaat gebaseerde noodanticonceptie gebruiken, zwanger wordt¹. Bij vrouwen die op levonorgestrel gebaseerde noodanticonceptie gebruiken, gaat het om 1,2 tot 2,1% van de vrouwen². De effectiviteit van elke noodanticonceptiepil neemt af naarmate je langer wacht met het innemen ervan, samen met andere factoren zoals een hogere body mass index (BMI).

5. Hoe kan ik aan de morning-afterpil komen?

Morning-afterpillen zijn vrij verkrijgbaar bij de apotheek, zonder voorschrift. 

6. Wat als hij niet werkt?

De morning-afterpil vertraagt de ovulatie, dus als je al hebt geovuleerd, zal de morning-afterpil een zwangerschap niet tegenhouden. Hij zal een bevruchte eicel niet afvoeren of voorkomen dat deze innestelt. 

Als je zwanger bent, zijn er opties die je met je arts kunt bespreken. 

7. Zijn er bijwerkingen verbonden aan de morning-afterpil?

Zoals bij alle geneesmiddelen zijn er enkele bekende bijwerkingen van de morning-afterpil, die je al dan niet kunt ervaren, waaronder:

• misselijkheid of braken
• vermoeidheid
• duizeligheid
• gevoelige borsten
• hoofdpijn
• doorbraakbloedingen tussen twee menstruaties
• zwaardere menstruatiebloedingen
• krampen of pijn in de onderbuik

8. Zijn er nog andere noodanticonceptiemethoden?

Behalve de twee soorten pillen heb je ook het spiraaltje (IUD, Intra-Uterine Device) als alternatief. Dat is een T-vormig plastic en koperen apparaatje (spiraaltje) dat door een arts of verpleegkundige in je baarmoeder wordt geplaatst. Het koper dat vrijkomt, voorkomt dat de eicel zich in de baarmoeder innestelt en wordt bevrucht. Het spiraaltje kan tot vijf dagen na onbeschermde seks als noodanticonceptie worden gebruikt en kan vervolgens als langdurige anticonceptie worden gebruikt. Van alle vormen van noodanticonceptie is dit het meest effectief. Minder dan 1% van de vrouwen die het spiraaltje gebruiken, wordt zwanger³. 

De meeste vrouwen kunnen het spiraaltje gebruiken, zelfs als ze borstvoeding geven³.  Er zijn echter wel een aantal zeldzame bijwerkingen:  

• pijn
• infectie
• schade aan de baarmoeder
• het spiraaltje werpt zichzelf uit de baarmoeder
• zwaardere, pijnlijkere menstruatie 

De morning-afterpil kan het beste worden gebruikt in noodgevallen wanneer je normale anticonceptie faalt en mag niet worden gebruikt als normale anticonceptiemethode. Er is geen garantie dat je niet zwanger wordt na het innemen van de morning-afterpil, dus is het geen slecht idee om een zwangerschapstest te doen als je je menstruatie mist of als je je zorgen maakt dat je zwanger bent.